Memetik petikan ChannelNewsAsia.Com, pekerja Malaysia berkata gaji yang ditawarkan dan prospek kerjaya yang lebih baik antara sebab utama bekerja di luar negara. Tetapi usaha oleh kerajaan sedang dijalankan untuk membalikkan trend yang membimbangkan ini.
Di Johor Bahru. selepas menamatkan pengajian di sebuah universiti di United Kingdom pada 2020, Abigail Heng pada mulanya bercadang untuk pulang ke Malaysia untuk bekerja.Graduan ekonomi itu melihat dirinya bekerja di sebuah bank tempatan di Kuala Lumpur, tempat dia dibesarkan.
Bagaimanapun, selepas pertimbangan secara teliti, dia membuat kata putus bahawa untuk meneruskan kerjayanya di Malaysia “berkemungkinan akan menjadi pilihan yang tidak realistik”.
“Saya mempertimbangkan untuk memohon kerja di beberapa bank dan syarikat di Kuala Lumpur tetapi gaji yang ditawarkan sangat rendah,” cerita rakyat Malaysia berusia 26 tahun itu. “Saya juga merasakan bahawa prospek untuk peningkatan dalam kerjaya tidak seperti tawaran yang lain, jadi saya memutuskan untuk tinggal di UK” dan telah menyertai sebuah syarikat kewangan yang berpangkalan di London.
Cik Heng adalah antara ribuan rakyat Malaysia yang mempunyai kelayakan pengajian tinggi yang telah memutuskan untuk meneruskan kerjaya mereka di luar negara.
Menurut laporan oleh badan bebas EMIR Research yang berpangkalan di Kuala Lumpur, kira-kira 2 juta rakyat Malaysia menetap di luar negara. Daripada jumlah ini, kira-kira setengah juta adalah orang yang berumur 25 tahun ke atas, yang lebih berkemungkinan untuk bekerja.
Laporan itu, yang dikeluarkan pada bulan Jun dan dipetik oleh pelbagai media Malaysia, mencetuskan perdebatan tentang keadaan sekeliling di Malaysia. Istilah “Brain drain” merujuk kepada eksodus tenaga kerja mahir dan berbakat dari negara ini.
Dr Margarita Peredaryenko, pengarang bersama laporan itu, memberitahu CNA bahawa penemuan itu berdasarkan angka oleh bahagian populasi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu serta penyelidikan oleh Universiti Harvard.
“Daripada titik data yang kami ada, kami boleh menjelaskan bahawa antara 1980 dan 2022, trend ini di Malaysia telah meningkat secara eksponen,” kata Dr Peredayanko.
Beliau menyatakan bahawa kehilangan sejumlah besar tenaga kerja ini dalam tempoh empat dekad yang lalu telah memberi kesan kepada Malaysia, termasuk dalam hal ekonomi dan pelaburan langsung asing.
“Sebaliknya, pengangguran belia semakin meningkat, jadi anda boleh melihat bagaimana kesan mendalam daripada trend ini terhadap Malaysia semakin meningkat,” tambahnya.
Dalam perbincangan awam mengenai masalah ini di Malaysia, kes Sam Lim, yang baru-baru ini dipilih ke parlimen Australia, telah diambil sebagai contoh.
Encik Lim dibesarkan di Johor. Dia bekerja sebagai jurulatih ikan lumba-lumba dan pegawai polis sebelum berhijrah ke Australia pada 2002. Dia kemudiannya menyertai pasukan polis Australia Barat.
Ahli Parlimen (MP) Klang Charles Santiago telah memuat naik status di laman media sosia beliau iaitu di aplikasi Twiiter pada akhir Mei: “Bekas rakyat Malaysia Sam Lim menjadi ahli parlimen di Australia. Di mana lantikan ini berlaku selepas penghijrahan beliau dan mengucapkan tahniah kepada Ahli Parlimen Sam Lim.”
Masalah “brain drain” bukanlah fenomena baru di Malaysia.
Pada 2010, Majlis Penasihat Ekonomi Negara Malaysia memberi amaran kepada kerajaan bahawa fenomena itu mencapai “peringkat berbahaya” dengan sejumlah besar orang berbakat meninggalkan negara ini.
Pada 2011, Bank Dunia mengeluarkan laporan bertajuk “Malaysia economic monitor: brain drain”, yang menyebut bahawa dua daripada 10 rakyat Malaysia dengan ijazah tinggi bekerja di luar negara.
Untuk mengatasinya, Kementerian Sumber Manusia Malaysia telah menubuhkan sebuah agensi, Talent Corporation Malaysia (TalentCorp) pada tahun yang sama. Matlamat agensi itu adalah untuk menarik dan mengekalkan bakat serta kepakaran yang betul untuk meningkatkan ekonomi Malaysia.
Ketua eksekutif kumpulan agensi itu Thomas Mathew memberitahu CNA bahawa sememangnya terdapat rangkaian besar rakyat Malaysia berkemahiran tinggi di seluruh dunia, dengan tumpuan tinggi di lima negara iaitu Australia, Kanada, United Kingdom, Singapura dan Amerika Syarikat.
Beliau berkata sebab utama rakyat Malaysia yang mahir teragak-agak untuk pulang adalah jurang besar dalam imbuhan dan faedah, keadaan pekerjaan yang tidak sesuai serta kesukaran untuk pasangan dan anak-anak warga asing untuk menyesuaikan diri dengan negara.
SINGAPURA DESTINASI UTAMA BAGI GOLONGAN PROFESIONAL
Prospek untuk bekerja di ekonomi yang lebih maju seperti negara jiran Singapura telah terbukti agak sukar untuk ditolak.
Encik Mathew menyatakan bahawa Singapura menjadi tuan rumah bahagian terbesar diaspora Malaysia, yang membawa maksud kebanyakannya bukanlah berasal dari sana dengan lebih separuh daripada pekerja yang berpangkalan di sana diklasifikasikan sebagai profesional dan 80 peratus bekerja dalam sektor perkhidmatan.
Antara pekerja ini ialah Dr Khoo Yong Khean, seorang pegawai saintifik di sekolah perubatan DUKE-NUS. Pada 2017, beliau meninggalkan perkhidmatan awam Malaysia untuk bekerja di Singapura
Dr Khoo memberitahu CNA bahawa apa yang memujuknya untuk menyeberangi Tambak adalah untuk meluaskan lagi dan meneroka lagi bakatnya dan menjauhi apa yang dipanggilnya “laluan tegar” kemajuan dalam industri penjagaan kesihatan Malaysia.
Beliau menjelaskan laluan kerjaya seorang doktor di Malaysia lebih tersusun berbanding Singapura. Di Malaysia, terdapat had-had untuk melibatkan diri dalam penyelidikan, yang pada dasarnya dia amat berminat untuk melibatkan diri dalam mengkaji sesuatu yang baru.
“Saya mahu belajar dan meneroka perkara tentang penjagaan kesihatan. Singapura ialah hab penjagaan kesihatan utama di rantau ini. Ia berkait rapat dan mudah untuk menyesuaikan diri dari segi budaya dan ia juga berdekatan dengan tempat tinggalnya,” tambah lelaki berusia 39 tahun itu.
Beliau berkata tawaran yang ditawarkan di Singapura merupakan faktor tarikan yang mempengaruhi keputusannya, terutamanya memandangkan kekuatan dolar Singapura berbanding ringgit Malaysia.
Sentimen ini disuarakan oleh jururawat Jamunah Arumugham, yang dilatih di Melaka dan berpindah ke Singapura pada 2011.
Dia pada mulanya menyeberangi sempadan untuk menimba pengalaman bekerja tetapi peningkatan dalam imbuhan yang diterimanya juga membolehkannya menyelesaikan pinjaman pelajaran dan meringankan beban kewangan keluarganya.
Dia memberitahu CNA bahawa apabila dia menyertai Hospital Universiti Nasional Singapura, dia memperoleh pendapatan sekitar S$2,500 (RM7,927) sebulan, lebih 5 kali ganda daripada RM1,500 yang dia poket sebagai jururawat muda di Melaka.
Cik Arumugham kini tinggal bersama suami dan anak lelakinya yang berusia 3 tahun di Johor Bahru dan kerap berulang-alik merentasi sempadan untuk bekerja.
“Saya mempunyai banyak komitmen kewangan pada masa ini seperti rumah, gadai janji kereta dan juga untuk menyara keluarga. Amat sukar bagi saya untuk berhenti dan pulang bekerja di Malaysia,” tambah lelaki berusia 35 tahun itu.
Pakar sumber manusia Koay Gim Soon memberitahu CNA bahawa pampasan terus menjadi pemacu yang paling penting apabila melibatkan tarikan bakat di Malaysia.
“Pepatah ‘Cash is King’ masih terpakai di pasaran Malaysia. Apabila diberikan peluang kerja yang sama atau serupa, calon biasanya mempertimbangkan pampasan terlebih dahulu sebelum melihat faktor lain seperti faedah, kemajuan kerjaya serta penjenamaan dan budaya syarikat,” tambah Encik Koay, yang bekerja dengan syarikat pengurusan aset Mercer.
DASAR BERASASKAN KAUM ADALAH SALAH SATU FAKTOR DALAM TREND INI
Satu lagi faktor pendorong yang mungkin menyebabkan kemerosotan Malaysia adalah persepsi diskriminasi, terutamanya dalam kalangan etnik minoriti.
Dalam temu bual dengan The Edge Markets awal tahun ini, timbalan menteri perpaduan negara Wah Ahmad Fayhsal Wan Ahmad Kamal ditanya pandangannya mengenai brain drain dan penghijrahan rakyat Malaysia yang tidak berpuas hati dengan cara negara ini dikendalikan.
“Saya boleh bersimpati dengan itu, terutamanya bukan bumis, kerana mereka berasa ditindas atau menerima layanan secara tidak adil kerana mereka tidak diberi peluang yang sesuai untuk berkembang maju dalam pelbagai aspek,” katanya.
Beliau menambah, “Sebagai contoh, kerajaan tidak boleh memberikan biasiswa untuk semua orang dari setiap kaum secara sama rata, atas sebab kesaksamaan. Jadi, orang Melayu perlu diberi lebih sedikit daripada orang Cina dan India.
“Tetapi adakah usaha sedemikian adalah tanggungjawab kerajaan semata-mata? Saya tidak fikir begitu. Sektor swasta harus diberi mandat untuk membantu kerajaan dalam menangani jurang ini.”
Perlembagaan Malaysia melindungi kedudukan istimewa orang Melayu di negara ini, kumpulan etnik yang merupakan majoriti penduduk. Terdapat pelbagai faedah untuk orang Melayu dan bumiputera, seperti tempat kemasukan yang ditempah di universiti tempatan, pinjaman bank dan biasiswa luar negara.
Pada 2013, timbalan presiden Persatuan Cina Malaysia (MCA) ketika itu Liow Tiong Lai dipetik Malay Mail sebagai berkata bahawa dasar berasaskan kaum telah menjadi faktor sesetengah orang meninggalkan negara ini.
MCA ialah parti komponen dalam gabungan Barisan Nasional (BN). Pada masa itu, kerajaan dipimpin oleh BN.
“Saya akan katakan dahulu isu Ketuanan Melayu (ketuanan Melayu) sebenarnya menyebabkan ada yang berhijrah dari negara ini tetapi kita ingin menegaskan bahawa Malaysia adalah sebuah negara berbilang kaum dan kita memelihara keharmonian dan perpaduan di negara ini.
“Jadi kami tidak mahu melihat mana-mana kaum dominan terhadap kaum lain,” tambah Encik Liow, yang ketika itu menteri kesihatan.
Pada 2016, menteri dalam negeri ketika itu Ahmad Zahid Hamidi berkata di parlimen bahawa daripada 56,576 rakyat Malaysia yang melepaskan kerakyatan mereka sejak sedekad lalu, lebih 90 peratus, atau 49,864 orang, adalah etnik Cina.
Manakala selebihnya terdiri daripada 1,833 India, 834 Melayu dan 4,044 yang diklasifikasikan di bawah kategori “lain-lain”.
“Mereka yang melepaskan kerakyatan mereka berbuat demikian selepas mendapat kerakyatan dari negara lain,” katanya dilaporkan berkata.
Beberapa yang ditemu bual oleh CNA mendakwa bahawa dalam industri tertentu, kemajuan kerjaya cenderung memihak kepada etnik Melayu.
Cik Heng, ahli ekonomi yang berpangkalan di UK, memberitahu CNA bahawa dia berasa seperti “warga kelas kedua” yang tinggal dan membesar di Malaysia.
Beliau menambah bahawa dasar tindakan afirmatif ini telah menghalangnya daripada kembali bekerja di Malaysia.
Nancy Neo warga Malaysia, yang telah berpangkalan di Australia selama lebih sedekad, mencadangkan bahawa dasar berasaskan kaum ini adalah tidak adil.
“Saya tidak mahu anak-anak saya membesar dalam persekitaran di mana mereka tidak dinilai berdasarkan merit,” kata perunding pengurusan itu kepada CNA.
Dr Peredaryenko dari EMIR Research menyatakan bahawa berdasarkan penyelidikan yang dilakukan itu, hubungan antara masalah “brain drain” dan dasar berasaskan kaum bukanlah perkara baharu.
“Ini bukan isu baharu, ini telah wujud selama beberapa dekad, polarisasi etnik, pengasingan dan ketegangan di setiap peringkat dalam masyarakat, institusi dan unit keluarga,” katanya.
Walau bagaimanapun, tidak semua rakyat Malaysia merasakan bahawa kaum adalah faktor dalam menentukan tempat untuk bekerja.
Encik Kiranjeet Singh Purba, yang kembali ke Malaysia untuk menyertai platform penghantaran makanan sebagai pengarah kanan, memberitahu CNA bahawa sebagai destinasi untuk meneruskan kerjayanya, Malaysia adalah setanding dengan negara lain.
Beliau berkata kepelbagaian kaum adalah sebahagian besar industri dan firmanya, di mana beliau merasakan pekerja dinilai berdasarkan merit dan bukannya etnik.
Sejak 2016, Encik Singh telah bekerja di Singapura, Melbourne dan Jakarta dalam industri teknologi pengguna. Dia berpindah kembali ke Malaysia semasa penutupan sempadan yang berpanjangan dikuatkuasakan oleh pandemik COVID-19.
“Dalam kes saya, saya cukup bernasib baik kerana menerima peluang yang luar biasa dengan Foodpanda untuk mengusahakan projek baharu yang sangat menarik dari bawah,” kata Encik Kiranjeet.
DARI “BRAIN DRAIN” KEPADA “BRAIN GAIN”?
Di sebalik faktor-faktor yang mendorong rakyat Malaysia mencari peluang yang lebih cerah di luar negara, Encik Mathew dari TalentCorp berpendapat bahawa agensi itu berusaha untuk mengehadkan masalah yang kian meningkat ini. Antara langkah itu termasuk melancarkan Program Pakar Kembali (REP).
Program ini termasuk inisiatif Malaysia@Heart, yang menawarkan insentif untuk warga Malaysia mahir yang ingin pulang dari luar negara.
Insentif ini termasuk kadar cukai rata 15% optimum ke atas pendapatan penggajian bercukai selama lima tahun berturut-turut serta pemberian status “Permanent Residency” (PR) kepada pasangan dan anak warga asing yang layak, tertakluk kepada kelulusan dan budi bicara Jabatan Imigresen Malaysia.
“Termasuk membina platform rangkaian diaspora, memudahkan keluarga, pendidikan, dan peluang pekerjaan, dan berpotensi bekerjasama dalam inisiatif dan program untuk memanfaatkan Malaysia dan bakatnya di rumah,” kata Encik Mathew.
“Penekanan adalah pada kehilangan yang dialami disebabkan trend yng berlaku ini kepada plan pemulihan yang ditawarkan di mana kita memanfaatkan dalam merentasi sempadan global,” tambahnya.
Encik Mathew juga memetik kajian Bank Dunia pada 2015 untuk menggambarkan kejayaan program tersebut. Beliau menggariskan bahawa bagi mereka yang telah mendapat kelulusan di bawah REP, kebarangkalian setiap daripada mereka pulang ke Malaysia adalah antara 40% dan 70%.
Sehingga Jun 2022, TalentCorp telah memudahkan pemulangan kira-kira 6,000 warga Malaysia mahir dari luar negara di bawah program REP, daripada lebih 10,000 pemohon.
Selain itu, Encik Mathew menegaskan bahawa cabaran utama adalah untuk memastikan peluang pekerjaan disediakan kepada rakyat Malaysia. Beliau memetik bagaimana TalentCorp bekerjasama rapat dengan industri untuk meningkatkan pekerjaan. Beliau berkata, baru-baru ini, pelbagai firma asing telah membuka operasi di Malaysia sekali gus meningkatkan peluang dalam pasaran pekerjaan untuk rakyat tempatan.
Contoh-contoh ini termasuk pembukaan kemudahan pembuatan sel bateri kenderaan elektrik di Seremban, Negeri Sembilan baru-baru ini oleh tenaga Samsung SDI serta kemudahan baharu untuk Insulet Corporation yang berpangkalan di AS di Senai, Johor.
Encik Mathew berkata bahawa kedua-dua kemudahan itu masing-masing menawarkan 1,300 dan 500 pekerjaan.
“Kami percaya bahawa dengan menjadikan tenaga kerja kami yang ada bersedia dan relevan dengan industri, permintaan oleh industri untuk profesional kami akan meningkat dan ini kemudiannya berfungsi sebagai pendorong untuk pertumbuhan industri dan pengembangan serta tarikan Foreign Direct Investment (FDI),” kata Encik Mathew.
Selain inisiatif kerajaan, firma Malaysia juga mesti memainkan peranan mereka dalam menarik dan mengekalkan bakat.
Encik Koay dari Mercer berkata syarikat Malaysia perlu terlebih dahulu memastikan pakej gaji adalah adil untuk jawatan pekerjaan yang sama di negara lain.
Beliau mengakui bahawa ini mungkin plan yang mencabar, terutamanya memandangkan kekuatan mata wang asing, tetapi firma Malaysia boleh menawarkan beberapa faedah yang membolehkan mereka memperoleh kelebihan perbandingan.
Ini termasuk menerima pengaturan kerja hibrid, inisiatif peningkatan kemahiran atau kemahiran semula serta laluan untuk kemajuan kerjaya.
“Mengambil pandangan daripada Kajian Trend Bakat Global 2022 Mercer, satu daripada tiga pekerja di Asia sanggup melepaskan kenaikan gaji untuk dapat bekerja secara fleksibel, dan hampir tujuh daripada 10 mengatakan tidak dapat bekerja dari jauh atau hibrid secara kekal adalah pemecah perjanjian apabila mempertimbangkan sama ada untuk menyertai atau kekal dengan organisasi,” kata Encik Koay.
Encik Kiranjeet, pengarah kanan, adalah contoh rakyat Malaysia yang bekerja di luar negara yang mendapat insentif daripada inisiatif REP TalentCorp.
Faktor tarikan utama ialah dapat membesarkan anak-anaknya di Malaysia dikelilingi keluarga. Beliau berkata bahawa usaha TalentCorp untuk memudahkan langkah itu adalah “kritikal” dalam perjalanannya pulang ke tanah air.
“TalentCorp beroperasi dari jauh dan cekap walaupun dalam keadaan yang mencabar,” kata Encik Kiranjeet.
Beliau menceritakan bahawa TalentCorp bukan sahaja membantu dalam keperluan permohonannya dan proses pemulangan. Ia juga terus berhubung selepas kepulangannya untuk memastikan dia telah menetap dengan baik.
Bagi ramai lagi, mereka tidak menolak pilihan untuk pulang ke tanah air untuk bersama keluarga dan menyumbang kepada pembangunan negara pada masa hadapan.
Cik Arumugham, jururawat itu, berkata: “Mungkin dalam tempoh tiga hingga empat tahun, saya mungkin kembali ke Johor Bahru dan bekerja sebagai jururawat pengajar untuk melatih mereka yang baru dalam profesion itu. Saya juga akan dapat berada berhampiran anak saya dan menikmati lebih banyak masa bersama keluarga.
“Saya akan sentiasa menyayangi negara saya dan jika suatu hari nanti terdapat kekurangan jururawat atau peluang pekerjaan yang sesuai untuk saya di sana, saya akan kembali dan berkhidmat kepada Malaysia.”
